De Linde (Tilia): een feestelijke boom

• Geplaatst op 13 Januari 2021
• Door Greenlife
• Geplaatst in Linde, Oisterwijk, Tilia
• 0

Na de gemeentelijke herindeling van 1 januari 2021 is ons bedrijf gevestigd in de Gemeente Oisterwijk. Dé boomsoort in het centrum van het dorp Oisterwijk is de Linde (Tilia) en is er onmisbaar voor het schitterende beeld rondom de straat "De Lind". Ook in veel andere straten, parken en tuinen in Nederland zijn hier schitterende exemplaren van te vinden.

Het zijn veelal bepalende bomen, die al eeuwenlang tot de verbeelding van mensen spreken en waaraan allerlei eigenschappen en functies werden toegeschreven. Ook in, het voor ons nabijgelegen, Tilburg was de Linde op de Heuvel eeuwenlang bepalend en heeft de kap in 1994 veel stof doen opwaaien. Onder de bomen worden vaak markten georganiseerd en het centrale dorpsleven speelt zich er af.

Ter gelegenheid van feestelijke jubilea activiteiten worden vaak Lindebomen aangeplant. Zo zijn er bij het millennium, het huwelijk van Willem Alexander en Maxima in 2002 en in het kroningsjaar van koning Willem Alexander in 2013 in veel Nederlandse gemeenten Koningslindes (Tilia europaea ‘Koningslinde’) aangeplant. Het is een mooie opgaand groeiende lindeboom die met zijn opgaande groeiwijze iets koninklijks in zich heeft.

De Koningslinde

De Koningslinde is een natuurlijke kruising tussen de winterlinde (Tilia cordata) en de zomerlinde (Tilia platyphyllos). Vroeger droegen vele soorten lindes de naam ‘Koningslinde’ omdat Koning Willem III Betuwese wekers compenseerde met nieuwe moederbomen na een overstroming in 1870, zodoende kregen veel lindebomen het predicaat ‘Koningslinde’. Om uniformiteit te krijgen heeft de toenmalige Nak B (nu Naktuinbouw) een specifieke kruising als Koningslinde aangewezen om de gewenste uniformiteit te krijgen.

Enkele andere cultivars die momenteel veelvuldig worden toegepast zijn Tilia tomentosa ‘Brabant’, Tilia cordata ‘Böhlje’, Tilia cordata ‘Rancho’ en Tilia europaea ‘Euchlora’. Zo staat Tilia tomentosa ‘Brabant’ (Zilverlinde) bekend om zijn dofgroene bladeren met een opvallende witte onderzijde, de cultivar heeft weinig last van luizen. Een andere goede cultivar is Tilia cordata ‘Greenspire’ met een mooie ovaal tot eivormige kroonvorm. Deze cultivar is toegepast in een aantal straten van het centrum van Den Haag. Een goede standplaats voor de boom op een plein of een groenstrook bevordert de leeftijd van de boom.

Biodiversiteit

In een tijd dat insecten en bijen het moeilijk hebben is het belangrijk om voldoende lindebomen aan te planten. Tijdens de rijkelijke bloei in juni dienen de bomen als een belangrijke waardplant voor bijen met een hoge productie aan stuifmeel en nectar. 

Een terrasje onder de Lindes in Oisterwijk

Oisterwijk - een Lindedorp

Het Brabantse dorp Oisterwijk kan met recht een ‘Lindedorp’ worden genoemd. Aan de oude straten zijn mooie lindebomen aangeplant die zijn uitgegroeid tot monumentale bomen. Aan de achterkant van het oude raadhuis staat een zeer oude prieellinde. De takken van deze boom steunen op de constructie van het prieel. 

De precieze ouderdom van deze zomerlinde (Tilia platyphyllos) is niet bekend maar wordt geschat op 300 tot 400 jaar. De boom kan zo oud worden doordat hij zichzelf kan verjongen door nieuwe scheuten te ontwikkelen vanuit het wortelgestel en de stam, zie onderstaande foto.

De verschillende stammen van de oude prieellinde en de constructie.

Het befaamde trouwlaantje met Tilia europaea

Aan de voorkant van het raadhuis ligt het bekende trouwlaantje, deze berceau van lindes vormt een spreekwoordelijke parel in het oude centrum. Het laantje waar een wandelpad onder loopt, bestaat uit de Hollandse linde (Tilia europaea). De geschatte leeftijd van de bomen is ongeveer 200 jaar, de bomen zijn destijds door middel van de aflegmethode vermeerderd. Hierdoor zijn de bomen identiek aan elkaar en ontbreekt een entplaats, het voordeel hiervan is dat de bomen hierdoor geen wortelopslag geven.

Deze fraaie berceau van lindes werd vroeger ook wel ‘Heerenlaantje of Lieve ‘Vrouwenlaantje’ genoemd. In het voorjaar is het een traditie dat het trouwpaar door het laantje naar het raadhuis loopt waar de trouwceremonie plaatsvindt.

We sluiten dit artikel af met de woorden van dominee Hanewinckel. Hij maakte in 1799 een reisverslag van zijn wandeling door de Meijerij waar hij het volgende schreef over de oude Oisterwijkse prieellinde: ‘Ik vind hier een zeer grote lindeboom waar onder de botermarkt wordt gehouden. Ongetwijfeld is dit de grootste boom van ons vaderland. Zijn takken reiken zeer wijd en breed uit. Men zegt dat er een compleet regiment aan soldaten onder kan schuilen.’

Voor de verleende informatie willen we Mart van den Oever en heemkundekring de Kleine Meijerij bedanken (https://www.dekleinemeijerij.nl/).

Het blad van Tilia europaea ‘Koningslinde’

Link naar productpagina